Osmanlıların Rumeli’ de hâkimiyet teessüsleri Sırp Sındığı Zaferiyle görülür. SIRP SINDIĞI Savaşı; sayıca çok az bir kuvvetle kendisinden kat kat çok sayıdaki müttefik bir orduya karşı yapılmış bir baskın hareketidir. Bir Osmanlı AKINCI birliği Çirmen (Sırp Sındığı) denilen bir yerde ordugâh kurmuş uykudaki düşmanına saldırmış, onu imha ederek, kendine güvenişin bir anıtı halinde tarih sahifelerinde yücelmiştir.

SIRP SINDIĞI SAVAŞI; gerek siyası ve gerekse askeri ba­kımdan çok önemli bir muharebedir. Bu savaşta yerinde ve zama­nında mesuliyeti üstlenmeyi ve bundan çekinmemeyi bilen bir ko­mutanlık vasfı, pek az bir kimsede görübilecek bir özellik meyda­na çıkmıştır. Bu örnek komutan HAC İLBEY’DİR.

DÜŞMANLARIN İTTİFAKI VE HAÇLI ORDUNUN HEDEFE YÜRÜYÜŞÜ:

Osmanlıların Rumeli’ne ayak basmaları, Avrupa devletlerini, Osmanlılara karşı birleştirmiş ve büyük devletlerden kurulu bir Haçlılar hazırlanmasına yol açmıştır. Papa V. Urbanus’un (Urban’ın) tertip ve teşvikiyle o zaman Avrupa’nın en büyük devlet­lerinden biri olan Macaristan Krallığının etrafında, Sırbistan Kral­lığı, Bosna Krallığı, Eflak, Romanya Prensliği, Balkan devletleri toplandı. Bu haçlı ordunun başkomutanı da Macaristan Kralı V. LAYOŞ oldu. Yanında Sırbistan Kralı URAŞ ve birçok Balkan Prensleri bulunuyordu. Bu haçlı ordunun sayı olarak kuvveti; bazı tarih yazarlarının verdikleri bilgiye göre, 60.000 bazılarına göre de 100.000 kadardı.

Haçlılar, Osmanlıların ellerinde bulunan FİLİBE’Yİ almışlar, Meriç nehrinin güneyindeki bütün kuvvetleriyle Osmanlı toprakla­rına girmişler, Edirne yakınlarına kadar sokularak daha sonraları Sırp sındığı adı verilen Çirmen’de ordugâh kurmuşlardı.

Düşman ordularının beklenmeyen bu hareketi Osmanoğullarını gafil avlamıştı. Çünkü Osmanlılar bu ittifaktan habersiz kendi iç işleriyle uğraşıyorlardı. Ordu hazır da değildi. Hazırlanıncaya ka­dar düşman orduları muhtemelen Edirne’ye girebilir ve belki de o sıralarda Rumeli’de zayıf Osmanlı kuvvetlerini önüne katar geri­lere atabilirdi. Rumeli’nde bulunan komutanlar, kısa bir süre önce nice kan ve can bahasına ele geçirdikleri Edirne’nin elden çıkma­sını düşünüyorlardı. Bolayır’a kadar geri atılma felaketine uğraya­caklarını gözlerinin önüne getirerek üzülüyorlardı.

Müttefik düşman orduları başkomutanının ana düşünce ve kararı şöyleydi:

Osmanlıları Rumeli’nden atmak, Çanakkale boğazını tekrar ele geçirmek, İstanbul’u kuşatılma tehlikesinden kurtarmak, elden çıkan bütün toprakları geri almaktı. Şimdilik onları karşılayacak ciddi bir kuvvette bulunmuyordu. Bu karar ve düşünceyle; Haçlı­lar yığınaklarını SOFYA’ da yapmışlar, sonra IHUMAN boğazın­dan geçip Meriç vadisine inmişler, 1364 yılının yaz ayında Edirne yakınlarına kadar sokulabilmişlerdi. Başarılarından o kadar ümitli idiler ki, hiç bir emniyet tedbirine lüzum görmeden ÇiRMEN de­nilen yerde ordugâha geçmişler, cümbüş içinde eğlenerek vakit ge­çiriyorlardı.

Haçlıların Edirne’ye doğru yürüdüklerini çok geç haber alan Edirne Beylerbeyi LALA ŞAHİN PAŞA; şimdiye kadar Rumeli’de ele geçen yerlerin mevcut kuvvetlerle savunmasının müm­kün olamayacağına karar verdi. Şimdiye kadar kazandığı zaferlere gölge düşürmemek için de, Anadolu’dan kuvvet istemek zorunda kaldı. Hâlbuki padişah 1. Murat uğranılan bu baskından habersiz, Anadolu’da orduyu toplamış, Rumeli yolunu emin bir hale getir­mek için Venediklilerin elinde bulunan BİGA KALE’sini kuşat­mıştı. Yine bu sırada Anadolu beyliklerinden Germiyanoğullarının Osmanlılar aleyhinde kuvvet topladığını da duymuştur. Bu bakımdan Rumeli’nden aldığı haberlerin abartmalı olduğunu sandı ve yardımı düşünmedi. Haçlıların bu kadar çabuk Edirne yakınlarına geleceğine inanamamıştı. Biga kalesini kuşatmada devam etmesi­nin daha uygun olacağını düşünüyordu. Bu durum karşısında LA­LA ŞAHİN PAŞA şerefini ortaya koyacak ve Edirne’yi savuna­caktı. Lakin başka çareler de lazımdı; Bu çareyi o sıralarda Rumelinde sancak beyi olan ünlü komutan HACI İLBEY buldu.

HACI İLBEY VE SIRP SINDIĞI SAVAŞI:

Haçlıların Edirne yakınlarına kadar sokulmasından sarsılma­yan tek kişi Rumeli sancak beylerinden ünlü komutan Hacı İlbey oldu. O, bir tümen kadar akıncılarıyla düşmanı buldu. Saldırdı, bastırdı, dağıttı ve sindirdi. SIRP SINDIĞI savaşı bir gece baskı­nıyla kazanılan bir savaştır. Bu savaş Hacı İlbey savaşıdır. Böyle bir muharebede; yalnız cesaret, atılganlık, savaş ustalığı lazımdı. O da Hacı İlbey’in kendisinde vardı ve örnek bir gece baskını olarak gerçekleşti.

HACI İLBEY, 1. Murat’ın ünlü komutanlarındandı. İlk Rumeli’ne geçişte, salda o da vardı. Daha evvelce Karesi Beyliği komu­tanlarındandı. KEŞAN ve DİMETOKA fetihleriyle yararlıklar göstermişti. Bu savaşlar erlik ve askerlik bakımından örnek olmuş­tu. Tarihçiler onu şöyle anlatıyor: Hacı İlbey, Dimetoka’ya doğru akma giderken bir gece yürüyüşünde UZUNKÖPRÜ’nün batısın­da bir düşman kuvvetiyle karşılaştı. Bu kuvvet Hacı İlbey’in kuv­vetini pusuya düşürerek yok etmek isteyen Dimetoka kalesi komu­tanıydı. Hacı İlbey hiç düşünmeden düşman üzerine saldırdı. Kale komutanını ve birliği esir ederek hep birlikte Dimetoka Kalesi’ne vardı. Dimetoka Kalesi esir komutanın oğlu tarafından savunulu­yordu. Fakat oğul babasının ve kuvvetlerinin esir olduğunu anla­yınca kaleyi savaşsız Hacı İlbey’e teslim etti. Hacı İLBEY; savaş ustası, verilen her türlü vazifeyi en mükemmel bir şekilde başarıy­la sonuçlandıran, zekâsı üstün, cüretli bir komutandı.

HACI İLBEY ’İN BULDUĞU ÇARE VE ALDIĞI VAZİFE:

Hacı İlbey; Lala Şahin Paşa’dan, düşmanın son durumunu keş­fetme görevi istedi. Bulduğu bu çare ile düşmanın son durumunu, kuvvetini ve neler yapabileceğini öğrenecekti. Düşman kuvvetleri farkına varır ve karşı koyarsa, oyalayıcı savaşlar vererek, onları geciktirecek ve aynı zamanda büyük kuvvetlerini öğrenecekti. Ha­cı İLBEY’in kuvvetleri Osmanlıların kurdukları daimi ordu yerine tam oturmadığı sıralardaydı. Elde (Gazi Derviş) adı verilen gönül­lü birlikler vardı. İşte Hacı İlbey ’in kuvvetleri bunlardandı. Bu kuvvetler atlı idiler. Bu güne kadar yapılan bütün savaşlarda görev almışlar, yetişmiş, pişmiş kudretli savaşçılardı.

Lala Şahin Paşa her haberi kıymetlendiriyor ve öğrendiklerini günü gününe 1.Murat’a iletiyordu. Tehlikenin büyüklüğünü anlatı­yor ve yardım istiyordu. 1.Murat ise; düşmanın bu kadar çabuk ve kesin hareketine ihtimal vermiyor, Lala Şahin Paşa’nın durumu abarttığını sanıyordu. Rumeli’nin ve bilhassa Çanakkale boğazının emniyeti için Biga Kalesinin de ele geçirilmesini tercih ediyordu. İşte böyle bir durumda iken, Hacı İLBEY’İN düşmanı yakından ke­şif etme teklifini uygun ve yegâne çare olarak gördü. 10.000 kadar kuvvetiyle Hacı İlbeyi keşif görevine memur etti. Kuvvetler Çir­men genel yönünde harekete geçirildi.

 

HACI İLBEY AKINCI KUVVETLERİNİN SIRP SINDIĞI HAREKÂTI (1364):

 

Hacı İLBEY’in Akıncıları, Edirne’de, Meriç’in batısından Me­riç vadisi boyunca kuzey batıya doğru yürüyüşe geçirildi. Yürü­yüş sessizlik içinde akşama kadar devam etti. Gruba yakın ÇİR­MEN’e yaklaşıldı. Bu sırada Çirmen bölgesine sürülen keşif kol­larından haberler gelmeğe başladı. İnanılmaz haberlerdi. Düşman kuvvetleri hiç bir emniyet tedbiri almadan ordugâha yerleşmişler­di. Müttefik devletlere mensup ordu birlikleri, Sırbistan, Bulgaris­tan, Macaristan, Ulahlar, Bosnalılar, Eflak ve Romenler birbirleri­ni tanımakla meşgul. Birbirlerine gösteriş yarışmasında. Düşman­larını unutmuşlar. Edirne’yi alacaklarından, Osmanlıları Rumeli’den atacaklarına o kadar inanmışlar ki, adeta Osmanlı varlığını unutmuşlar. Savaşa değil pikniğe çıkmışçasına mutlu ve gevşekti­ler. Bu hallerinde, gururlarının ve sonuca kesin güvenişin payı ol­sa gerekti.

Düşmanın bu durumunu gören keşif kolları, vakit kaybetme­den öğrendiklerini komutanları Hacı İLBEY’e ulaştırdılar. Hacı İLBEY; komutanlarıyla durumu gözden geçirdi. Haberleri değer­lendirdi. Bu, ele geçirilmesi nadir bir fırsattı. Bu güne kadar yap­tıkları savaşlarda bu gibi fırsatlardan nasıl faydalanacaklarını ga­yet güzel öğrenmişlerdi. Kurnazlıkla birçok düşman kaleleri ya iç­ten ya dıştan tuzaklar kurularak kazanılmıştı. Bu seferki düşmanın vurdumduymazlığı affedilmeyecekti. Hacı İLBEY bir durum mu­hakemesi yaptı: Kendi kuvvetlerinin azlığını düşmanın uykusun­dan faydalanarak ortadan kaldıracak, düşmana bir gece baskını ya­pacaktı. Zaten bugüne kadar böyle baskınlar yaparak birçok sa­vaşlar kazanmışlardı. Gece karanlığından faydalanarak ve düşma­nı uykuda yakalayarak bir baskınla düşmanı yok etme kararı alın­dı.

 

ŞÖYLE BİR HAREKÂT PLANI HAZIRLANDI:

 

Hacı İLBEY akıncı kuvvetleri, 4 gruba ayrılacak. Her grubun başına güvenilir bir komutan verilecek. Dördüncü gruba kendisi komuta edecek. Gruplar krokideki tertibi alacaklar:

Gruplar; gün iyice kararıncaya kadar, ağaçlık bir bölgede gizlenecekler, saldırı zamanına kadar gizliliğe devam edeceklerdi. Her ne bahasına olursa olsun, varlıklarını düşmana sezdirmeye­ceklerdi. Düşman ordugâhına hiç bir insanın dışarıdan girmesine izin verilmeyecek, düşman ordugâhından çıkan olursa, derhal ya­kalanacak, geriye ordugâhlarına dönmelerine imkân verilmeye­cekti. Gruplar birbirleriyle aralıksız bağlantı kuracaklar, hep bir­likte saldırıya geçeceklerdi.

 

Gururlarından hiç bir emniyete dahi Lüzum görmeyen, içki içen, raks eden, eğlenceden başka bir şey düşünmeyen bu sarhoş kitlesine, amansız saldırılacak, kısa sürede zafer kazanılacaktı.

 

SALDIRI ŞU ŞEKİLDE YAPILACAKTIR:

 

Hacı İLBEY 3 numaralı grupla beraber bulunacak, saldırı işa­reti bu grupta yakılacak büyük bir ateş yığınıyla bildirilecek, bu­nu gören gruplar aynı zamanda yer yer hazırladıkları odun yığınla­rını tutuşturarak saldırıya geçecekler. Saldırı başlar başlamaz, her taraftan kösler, davullar, nakkareler ve mehteran vaveylaya başla­yacak, bu gürültülü ve ALLAH ALLAH sesleri arasında saldırı de­vam edecek. Hedef ordugâhın merkezi olacak. Gruplarla; kuzey­den, kuzey batıdan, güney batıdan ve batıdan olmak üzere 4 yön­den saldırılacak. Saldırıya sabaha karşı fecre bir kaç saat kala baş­lanacaktı.

 

Düşmanın silahlanmasına zaman ve meydan verilmeyecek. Kı­lıçtan geçirilecek, imha edileceklerdi. İşaret ve parola ALLAH ALLAH sedaları olacak. Düşman ordugâhında karışıklık ve panik çıktığı görülünce, her grup kendi geldiği yönde biraz ge­rileyecek, başıboş düşman yığınlarına durmadan ok yağdırılacaktı. Düşmanın bulunduğu ordugâhın yalnız Meriç nehri yönü (doğusu) açık bırakılacak, diğer yönler tamamen kapatılmış olacak, bu yön­lere doğru gelenler olursa işleri bitirilecekti. Hacı İLBEY’İN bu harekât planı çok mükemmel bir şekilde hazırlanmıştı.

BASKININ YAPILIŞI:

 

Her şeyden habersiz, kendi âlemindeki düşmanın sarhoş asker­leri, çoktan sızmış, derin uykularında belki de zafer rüyaları görüyorlardı. O günün açılmasına iki saat kala, Hacı İLBEY kuvvetle­ri plan gereği hep birlikte ordugâh yakınlarından, büyük ateş yığın­larının korkunç aydınlığı içinde 4 yönden ve birden bire, mehter­lerin kopardığı vaveyla arasında "ALLAH ALLAH" sesleri ile düşman içine daldılar. Haçlılar, şarabın ve çeşitli içkile­rin tesiriyle, bitkin ve sızmış derin uyku halinde iken ne olduğunu anlayamadan bu baskın başladı...

 

Silahlarına sarılmayı atlarına binmeyi bırak, ayağa bile kalka­mayan, yerlerde sürünen ve ansızın baskına uğrayanların feryatla­rı arasında ne yapacaklarını bilemeyen bu mağrur sarhoş sürüsü yenilgiyi kısa sürede hak etmişti. Ordugâhlarında daha birbirleri­ni iyi tanımadan bu hale düşmeleri onlar için çok elimdi. Birbirle­rinin dillerini bilmeyen ayrı ırktan olan bu insan seli, Osmanlı pa­dişah ordusunun saldırısına uğradıklarını sanarak ·birbirlerine gir­mişlerdi. Osmanlı zannıyla birbirlerini öldürüyorlardı. Çaresizlik içinde Meriç nehri yönünden kaçanlar, can havliyle çoğu boğul­muştu.

Osmanlı kuvvetlerinin baskın saldırıları sabaha kadar sürdü.

Ortalık aydınlanmaya başladığı zaman şurada burada şaşkın, ne yapacağını bilmez düşman kuvvetleri de yok edildiler. Düşman ordugâhı her şeyi ile Hacı İLBEY kuvvetlerinin eline geçti. Bu bas­kında Hacı İLBEY’in kuvvetlerinin kayıpları, düşmana göre hiç denecek kadar azdı. Düşman kuvvetlerinin çoğu kılıçtan geçirilmiş imha edilmişti. Bu badireden yalnızca başkomutanları Macar kra­lı V. LAYOŞ ile Ulah hâkimi MİRÇE büyük bir şans eseri sağ ola­rak kurtulabilmişti. Bosna, Sırp ve Bulgar kralları, birçok prens ölüler arasında kalmışlardı.

 

İşte Osmanlı Türklerinin Macarlarla çarpıştığı ilk savaş böyle başlamış ve anlatıldığı gibi bitmişti.

 

Hacı İlbey baskını; bütün Avrupa’nın kolunu kanadını kırmış, onlarda moral bırakmamış, Osmanlılar ise 25 yıl rahat ve huzur içinde yaşamalarını ve bir manada gelişmelerini sağlamıştır. Hacı İlbey’in, bu savaş tipi, karakteristik bir süvari baskını idi. Böyle çok iyi planlanmış bir baskın ile kendisinden kat kat üstün bir düş­man ordusunun yok edilmesi ve böyle kati bir sonuç alınması, dün ya harp tarihinde ender rastlanacak bir olaydır.

Böyle bir baskını hazırlama ve yapmak cüreti ancak; pişmiş, vuruşmada ustalaşmış, savaş alanında doğmuş ve zaferlerle büyü­müş bir Türk komutanına; Hacı İLBEY’e ait olabilirdi.

Osmanlı kuvvetlerinin baskın saldırıları sabaha kadar sürdü.

Ortalık aydınlanmağa başladığı zaman şurada burada şaşkın, ne yapacağını bilmez düşman kuvvetleri de yok edildiler. Düşman ordugâhı her şeyi ile Hacı İl Bey kuvvetlerinin eline geçti. Bu baskında Hacı il Bey’in kuvvetlerinin kayıpları, düşmana göre hiç denecek kadar azdı. Düşman kuvvetlerinin çoğu kılıçtan geçir­ilmiş, imha edilmişti. Bu badireden yalnızca başkomutanları Macar Kralı V. LAYOŞ ile Ulah hâkimi MİRÇE büyük şans eseri sağ olarak kurtarılabilmişti. Bosna, Sırp ve Bulgar Kralları, birçok prens ölüler arasında kalmışlardı.

İşte Osmanlı Türklerinin Macarlarla çarpıştığı ilk savaş böyle başlamış ve anlatıldığı gibi bitmişti.